विविध जातीची मनमोहक रंगातील फुलपाखरे स्वच्छंद विहार करीत आहेत हे दृश्य वाढत्या शहरीकरणामुळे दिसेनासे झाले आहे. या शहरीकरणाचा परिणाम म्हणजे निसगाचे पशुपक्ष्यांचे धोक्यात आलले आरोग्य आहे. ही बाब हेरून सामाजिक वनीकरण विभागाने मासोद येथे निसर्ग शिक्षण वनउद्यान केद्रात फुलपाखरू उद्यान साकारले आहे. या उद्यानाला भेट देण्याचे अनेक दिवसांपासून मनात होते पण संधी मिळत नव्हती. त्यादिवशी अगदी निश्चय केला त्यामुळेच निर्सगाच्या या अमुल्य किमयागारीची ओळख झाली.
या फुलपाखरू उद्यानात कॉमन लेपर्ड, लाईम बटरफ्लाय, टानी कोस्टर, बॅरीनेट, डॅनाईड, एगफ्लाय कॉमन सेलर, कॉमन जेईबल, पी. डब्लू, कॉमन रोझ, ब्ल्यू पॅन्सी, स्ट्राईप्ड टायगर, कॉमन इंडियन क्रो, कॉमन इव्हिनिंग ब्राऊन, कॉमन ग्रास, यलो लेमन पॅन्सी, क्रिमसन टिप या जातीची फुलपाखरे आढळतात. या उद्यानाची विशेषत: म्हणजे कारगील युध्दात शहीद झालेल्या विरांची स्मृती जपण्यासाठी कारगील स्मृतीवन साकारण्यात आले आहे.
१८ हेक्टर परिसरात निसर्ग शिक्षण व वनउद्यान केद्र साकारण्यात आले आहे. टेकडीच्या विस्तिर्ण परिसर आणि निसर्गाच्या मनमोहक छटा अशा वातावरणात येथे फुलपाखरू उद्यान साकारण्यात आले आहे. या उद्यानात फुलपाखरांच्या १८ जातीची नोंद आतापर्यत करण्यात आली आहे.
उद्यानात फुलपाखरांसाठी अनुकूल असणारी फुले व झाडे या उद्यानात लावली आहेत. उद्यानात फुलपाखरांसाठी छोटा विभागच सज्ज करण्यात आला आहे. फुलपाखरांच्या संरक्षणासाठी खास जाळी लावण्यात आली आहे.
फुलपाखराच्याच आकाराच्या या उद्यानात लावण्यात आलेली विविध फळझाडे लक्ष वेधून घेतल्याशिवाय राहत नाहीत. या उद्यानाला माजी राज्यपाल एस. सी. जमीर, केरळचे राज्यपाल रा.सू. गवई यांच्यासह मान्यवरांनी भेटी दिल्या. आणि येथे वृक्षारोपण केले. फुलपाखरू उद्यानाकडे ये-जा करण्यासाठी निसर्ग रस्ता तयार करण्यात आला आहे. या रस्त्याच्या दोन्ही बाजूला लक्ष वेधून घेणारी फुलझाडे लावण्यात आली आहे. फुलपाखरांसाठी हे उद्यान पर्वणी ठरत आहेत.
पर्यावरण संवर्धनासाठी विविध जातीची रोपे या उद्यानात तयार करून माफक दरात ते नर्सरी व सामाजिक संस्थांना पुरविले जाते.
मासोद येथील स्मृती उद्यान अमरावतीपासून सात किलोमीटर अंतरावर अमरावती - मार्डी मार्गावर आहे. या उद्यानात निसर्ग निर्वाचन केद्र तसार करण्यात आले असून प्रशिक्षण भवन देखील आहे. येत्या काही महिन्यात वसतिगृह बांधून सनसेट टॉवर निर्माण केला जाणार आहे. उद्यानात असलेल्या विविध पक्षी व फुलझाडांची माहिती देण्यासाठी माहिती फलक लावण्यात आले आहे.
विविध वनांची निर्मीती करण्यावर सामाजिक वनिकरणावर भर असून विविध प्रजातीचे प्लॉट तयार करण्यात आले आहे. पर्यटकांना विविध फळझाडे, फुलपाखरे व पक्ष्यांची माहिती मिळावी याकरीता या उद्यानाची उभाणी करण्यात आली आहे. मात्र वर्षभर विविधरंगी फुलपाखरांचा संचार अनुभवाचा आस्वाद पर्यटकांनी अद्याप लुटलेला नाही. पावसाळा सुरू होताच मासोदच्या स्मृती उद्यानात हिरवळीचा बहर येणार आहे. मात्र उद्यानातील फुलपाखरांना पर्यटकांची प्रतीक्षा आहे.
(महाराष्ट्र राज्य शासनाच्या महान्यूज या संकेतस्थळावरील फर्स्ट पर्सन या सदरावरून साभार)
No comments:
Post a Comment