02 February 2010

दान-रक्तातील प्लेटलेट्सचे

आपल्या भारतीय संस्कृतीत कोणत्याही प्रकारचे दान हे सर्वश्रेष्ठ मानले जाते. बदलत्या काळानुसार दान देण्याच्या पद्धतीतही बदल झाले व होत आहेत. सध्याच्या काळात रक्तदान हे सर्वश्रेष्ठ दान मानण्यात येते. रक्तदानाचा आता चांगला प्रसार झाला आहे. या दानाबरोबरच मरणोत्तर देहदान आणि डोळे, त्वचा दान याचेही महत्व आपल्याला हळूहळू पटायला लागले आहे. सर्वसामान्य कोणीही निरोगी माणसू रक्तदान करु शकतो. आपल्यापैकी अनेकजण करतातही. पण रक्तातील प्लेटलेट्सचेही दान करता येते आणि पुण्यातील विनायक देव गेली तीन वर्षे प्लेटलेट्स दानाचे काम निस्वार्थीपणे  करत आहेत. 


अनेक आजारांमध्ये संपूर्ण रक्ताची नव्हे तर रक्तातील केवळ प्लेटलेट्स या घटकाचीच रुग्णाला आवश्यकता असते. त्यामुळे ते देण्यासाठी आलेल्या व्यक्तीच्या रक्तातील फक्त प्लेटलेट्स काढून घेतल्या जातात. रुग्णालयात प्लेटलेट्स दान करण्यासाठी गेल्यानंतर तपासणी आणि दान या प्रक्रियेसाठी किमान दोन ते अडीच तास लागतात. देव यांच्या मित्राच्या मामाला शस्त्रक्रियेसाठी रक्ताची गरज असल्याचे कळल्यानंतर देव रुग्णालयात गेले तेव्हा संपूर्ण रक्ताची नव्हे तर फक्त प्लेटलेट्सची गरज असल्याचे त्यांन कळले. सविस्तर वैद्यकीय तपासणीनंतर देव यांना आपण प्लेटलेट्स दान करु शकतो हे कळले. त्यानंतर त्यांनी आत्तापर्यंत २२ वेळा प्लेटलेट्स दान केले आहे.


प्लेटलेट्स हे आठ ते दहा दिवसांपेक्षा जास्त दिवस साठवता येत नाहीत. प्लेटलेट्स हे रक्त गोठण्याच्या प्रक्रियेला मदत करतात, त्यामुळे रक्ताप्रमाणेच त्याचेही खूप महत्व आहे.  प्लेटलेट्स दात्याने स्वेच्छेने कोणत्याही आर्थिक किंवा अन्य स्वरुपातील मोबदल्याची अपेक्षा न धरता दान केले तरी या प्रक्रियेचा आणि त्याला लागणाऱया किटचा खर्च संबंधित रुग्णाला करावा लागतो. हा सुमारे १२ ते १५ हजार रुपये इतका असतो.


प्लेटलेट्स दान केल्याने दात्याच्या शरीरावर किंवा प्रकृतीवर कोणताही विपरित परिणाम होत नाही. प्लेटलेट्स दानाचे महत्व लोकांपर्यंत पोहाचावे आणि त्यांनीही विशेष करुन तरुणांनी मोठ्या प्रमाणात या दानासाठी प्रवृत्त व्हावे, असे देव यांना वाटते. आपण दुसऱयासाठी काही करु शकतो, जीवनदान देऊ शकतो या विचारांनी मिळणारा आनंद पैशात मोजता येत नाही. त्यामुळे आपण माझी प्रकृती उत्तम ठेव जेणेकरुन कमीत कमी मी दानाचे शतक पूर्ण करु शकेन, अशी प्रार्थना देव परमेश्वराकडे करतात.


सकाळ-मुंबईच्या २ फेब्रुवारी २०१० च्या अंकात संपादकीय पानावरील (६) सहजच होते समाजसेवा या सदरात देव यांनी आपल्या प्लेटलेट्स दानाविषयी माहिती दिली आहे. देव यांचे हे काम खूप मोठे आहे. त्यांच्यापासून प्रेरणा घेऊन आपण सर्वानीच प्लेटलेट्स दानाला सुरुवात केली पाहिजे. या अभिनव दान उपक्रमाबद्दल आणि त्याची माहिती करुन दिल्याबद्दल  देव यांचे अभिनंदन      


विनायक देव यांच्याशी संपर्कासाठी त्यांचा ई-मेल आयडी असा
vcdeo@yahoo.co

मोबाईल नंबर-०९४२२०८२८२७


देव यांनी सकाळमध्ये लिहिलेल्या लेखाची लिंक अशी
http://72.78.249.124/esakal/20100202/4981752772574758145.htm

मनोगत या मराठी संकेतस्थळावरही प्लेटलेट्सविषयी बरीच माहिती देण्यात आली आहे. त्याची लिंक अशी
http://www.manogat.com/node/8595#comment-86820

No comments:

Post a Comment