17 June 2010

स्वर आले जुळूनी

ज्येष्ठ संगीतकार आणि व्हायोलिन वादक प्रभाकर जोग यांनी आपला आजवरचा जीवनप्रवास स्वर आले जुळूनी  या आत्मचरित्राद्वारे रसिकांसमोर उलगडला आहे. अत्यंत प्रांजळ आत्मकथन असे या लेखनाचे वर्णन करता येईल. बालपणापासून ते आजवरच्या आयुष्यातील चढउतार, आलेले खडतर प्रसंग, कडू गोड आठवणी, संगीतबद्ध केलेल्या काही गाण्यांच्या आठवणी, विविध संगीतकार आणि गायक यांच्याविषयी व्यक्त केलेली मते, घरच्यांविषयीही सांगितलेली माहिती अशा विविध प्रकरणातून जोग यांचा जीवनप्रवास रसिकांच्या समोर येतो.

पुस्तकाच्या सुरुवातीला थोडसं माझ्या मनातलं या विषयाअंतर्गत लिहितांना जोग म्हणतात की, माझा मित्र सदाशिव येरवडेकर याच्या आग्रहावरून मी आठवतील तशा आठवणी लिहित गेलो. स्नेहल प्रकाशनाचे रविंद्र घाटपांडे यांना त्या आठवणी वाचायला दिल्या. त्या त्यांना मनापासून आवडल्या व त्या पुस्तक  स्वरुपात प्रसिद्ध करण्याची जबाबदारीही त्यांनी घेतली. केवळ व्यावसायिक आठवणी न लिहिता बालपणापासून मी कसा घडत गेलो ते लिहावे, असे सूचवले. नव्या पिढीला कलाकाराच्या कलेच्या प्रांतातील ग्लॅमर तेवढं दिसतं. पण त्याची जडणघडण कोणत्या परिस्थितीत झाली, कलेत वरच्या स्थानापर्यंत पोहोचण्यासाठी त्याला कोणकोणत्या कौटुंबिक, मानसिक, आर्थक आणि व्यवसायातील स्पर्धेला तोंड देत आपलं ध्येय गाठावे लागले त्याचे मार्गदर्शन या लेखनातून मिळावे, अशी त्यामागे घाटपांडे यांची भूमिका होती.

या पुस्तकाला ज्येष्ठ संगीतकार, गीतकार व गायक यशवंत देव यांची प्रस्तावना आहे. गाणारे व्हायोलिन लिहिते झाले या प्रस्तावनेत त्यांनी म्हटले आहे की, जीवनातील सर्व अडचणींना तोंड देत असताना ध्येयप्राप्तीचं सतत भान ठेवून वागणारा, एखादा जिद्दी व्हायोलिन वादक कसा असतो हे जाणून घ्यायचं असेल त्याने हे आत्मचरित्र जरूर वाचावे. त्यातून दिशाहीनांना दिशा मिळेल, निराश मनांना उभारी मिळेल आणि हे कळून येईल की आपल्या मनातला प्रामाणिक सूरच आपल्या जीवन  संगीताचा खरा आधार असतो.

जोग यांनी वीस मराठी चित्रपटांना संगीत दिले असून त्यात जावई माझा भला, थांब लक्ष्मी कुंकू लावते, कुंकवाचा करंडा, दाम करी काम, सतीचं वाण, सतीची पुण्याई, आंधळा मारतो डोळा, भैरु पैलवान की जय, कैवारी, जावयाची जात आदी चित्रपटांचा समावेस आहे. हिंदी चित्रपट सृष्टीतील अनेक नामवंत संगीतकारांकडे जोग यांनी व्हायोलिन वादक, संगीत संयोजक म्हणून काम केले आहे. मनाचे श्लोक, महामृत्युंजय जप, श्री गणेश बीजमंत्र आदी काही कॅसेट्स साठीही त्यांनी काम केले आहे.

प्रेमाला उपमा नाही, गुरुने दिला ज्ञानरुपी वसा, देवमानूस देवळात आला, हे चांदणे फुलांनी शिंपीत रात्र आली, लई दिसानं सजणा आला, हिल हिल पोरी हिला, रवी आला हो रवी आला, स्वर आले दुरुनी, प्रिया आज माझी कोटी कोटी रुपे तुझी, होऊन आज राधा माझी प्रिया हसावी,  लपविलास तू हिरवा चाफा, सुगंध त्याचा लपेल का, शुभं करोती म्हणा मुलांनो शुभंकरोती म्हणा, प्रभू सोमनाथा, धुंद आज डोळे, हवा धुंद झाली या सारखी अनेक लोकप्रिय आणि रसिकांच्या ओठावर असलेली गाणी जोग यांनीच संगीतबद्ध केली आहेत.

ज्येष्ठ गायक व संगीतकार सुधीर फडके यांच्याबरोबर केलेले काम, गीतरामायण तयार होत असतानाच्या आणि ते लोकप्रिय झाल्यानंतरच्या आठवणी, हिंदीतील नावंत संगीतकार, गायक यांच्याविषयी जोग यांनी सांगितलेल्या आठवणी, किस्से, जोग सादर करत असलेल्या गाणारं व्हायोलिन या कार्यक्रमाची सुरुवात कशी झाली, या कार्यक्रमाला मिळालेला प्रतिसाद आदी सर्व या पुस्तकात आहे. सुधीर फडके यांचे बोट धरून जोग यांची संगीत क्षेत्राची सुरू झालेली वाटचाल ते आपल्या कर्तृत्वाने आणि अथक परिश्रमाने मराठी चित्रपट संगीतावर उमटवलेला ठसा, हिंदी व मराठी चित्रपटसृष्टीत अनेक दिग्गज संगीतकारांबरोबर त्यांनी म्युझिशियन म्हणून केलेले काम, आदी सर्व प्रवास जोग यांनी मोकळेपणाने या पुस्तकात मांडला आहे.

प्रभाकर जोग यांचा संपर्क
 स्वरगंध, ८९, मेघना सोसायटी, सहकार नगर क्रमांक-२, तुळशीबागवाले कॉलनी, पुणे-४११००९. दूरध्वनी ०२०-२४२२३०७९

स्नेहल प्रकाशन संपर्क
 आदित्य घाटपांडे, ३६, ब, गुरुदत्त सहवास, ४७०, शनिवार पेठ, पुणे-४११०३०.
दूरध्वनी ०२०-२४४५२९११

              

No comments:

Post a Comment